Gemaal Vijfhuizen stuwt verkweldering
‘Kwelders zijn klimaatbestendig’
Tussen Zwarte Haan en de pier van Holwerd ligt één van Europa`s grootste kwelders: Noard-Fryslân Bûtendyks. Het ruim 4200 hectare grote gebied met zomerpolders, dobben, zilte graslanden, slikvelden en kwelderwerken is een eldorado voor planten en dieren.
Het huidige oppervlak van de kwelders is echter te klein om de specialistische dieren en planten die hierop voorkomen in stand te houden. Daarom is er de afgelopen decennia veel gedaan om de kwelders te herstellen en te vergroten. Beheerder It Fryske Gea sloeg in 2001 aan het pionieren en put inmiddels uit veel kennis die de proeven en onderzoeken opleverden.
Kustverdediging bij Hallum
Eén van de belangrijke conclusies uit het onderzoek is dat kwelders klimaatbestendig blijken. De bodemhoogte steeg er in tien jaar tijd met zeven centimeter. Elk getij laat namelijk bij ieder zoutbad een dunne laag slib achter. De gestegen bodemhoogte is te gebruiken bij de zeespiegelstijging. Zo groeien kwelders mee en versterken buitendijks de veiligheid van onze deltawerken.
Lees hier de overige conclusies uit 2014 van It Fryske Gea in het rapport ’10 jaar kwelderherstel in Noard-Fryslân Bûtendyks’.
Jansma Drachten werd in 2017 ingezet om het kwelderherstel een vervolg te geven binnen het project ‘Vijfhuizen, fan Swiet nei Salt’. Zij bouwen bij Hallum een nieuw gemaal in een primaire waterkering, deze wordt in het najaar 2018 opgeleverd.
Zoet-zout gradiënt
Door de bouw van dit gemaal neemt niet alleen de lozingscapaciteit van de boezem toe, maar er ontstaat ook een geleidelijke overgang tussen de zoute Waddenzee en het zoete binnenland. Deze overgang is nu heel abrupt. Voor trekvissen is dit een groot probleem. Van nature trekken zij tijdens hun leven van het binnenland naar de Waddenzee en ook andersom. Door de realisatie van de zoet-zout gradiënt wennen de vissen geleidelijk aan het nieuwe water en passeren veilig de zeedijk door middel van de vispassage en de visvriendelijke pomp in het gemaal.
Visvriendelijke vispomp
Op 3 juli is deze vispomp, de grootste van Nederland, in opdracht van It Wetterskip Fryslân geplaatst. Lees er meer over in het blog ‘Visvriendelijke pomp Vijfhuizen past in trend’
Plankaart: It Fryske Gea
