Yme van der Valk – van draglines tot computers
Yme van der Valk is al bijna 20 jaar met pensioen, het langst van alle oud-gedienden die bezocht zijn. Yme is op 24 maart 1942 geboren en in 1966 in dienst gekomen, hij was 24 jaar oud. Tijdens zijn sollicitatie liepen Jan Jansma (destijds eigenaar en directeur) en Yme een ronde door de werkplaats. Yme zag daar een DAF motor liggen en benoemde dat. Volgens Yme was dat het zetje dat Jan Jansma nodig had om hem aan te nemen en begon de carrière van Yme bij Jansma.
In de kost
Yme woonde in Parrega, in die tijd een grote afstand tot Drachten. Omdat hij vrijgezel was ging hij in de kost aan de Schwartzenberghlaan in Drachten. Yme startte als schoonmaker maar al snel stond hij al als monteur op papier. 27 februari 1970 stond op papier als zijn laatste dag, maar op 1 januari 1978 treedt Yme opnieuw in dienst als onderhoudsmonteur. Deze functie blijft hij uitoefenen, de laatste jaren met als toevoeging specialist. Zijn laatste dag in dienst is op 30 maart 2001.
Draglines
In zijn beginjaren hield Yme zich vooral bezig met het draaiende houden van auto’s en draglines. Deze waren bijna allemaal door de Amerikanen achtergelaten na de Tweede Wereldoorlog. Yme was al blij wanneer er om 12.00 uur ’s middags nog 5 van de 7 auto’s reden. Omdat alles de volgende dag wel weer moest rijden werd het geregeld nachtwerk. Koffie en fatsoenlijk eten werden dan netjes verzorgd door Trienke Jansma, echtgenote van Jan Jansma. Jan Jansma hielp zelf ook wel eens. Zo kon het gebeuren dat hij hielp aan De Hemmen (Drachten). Bij het opnieuw aanslingeren van de dieselmotor stond Jansma precies voor de uitlaat zodat er op zijn nog nieuwe jas een grote zwarte roetvlek kwam (van milieu-stikstof of PFAS had men toen nog nooit gehoord). Later vertelde Jansma aan Yme dat hij die jas, wanneer hij naar huis ging, achterliet in de auto.
Modernisering met computers
Yme was ook keurmeester van auto’s en vrachtwagens. Hij was één van de eerste met dit diploma, zelfs iemand van de gemeente is bij hem in de leer geweest. Via een computertje moest je de voertuigen afmelden. Het bedienen van dit apparaat was lastiger dan het behalen van het diploma zelf volgens Yme. Als het apparaat een keer niet werkte of het deed niet wat Yme verwachtte trok hij de stekker uit het stopcontact en begon opnieuw. Nu vindt Yme het werken met een computer juist prachtig.
De politie op bezoek
Omdat Yme ook keurmeester was werd hij eens opgeroepen door Jan Jansma. Er was namelijk een combinatie aangehouden door de politie in het centrum van Drachten, door de eerste vrouwelijke agent van Drachten. Deze combinatie had een omgebouwde trekhaak waar een knik in zat. De agente vertrouwde dit niet. Toch was deze trekhaak rijksdienstwegverkeer gekeurd. De combinatie stond inmiddels bij het politiebureau aan een ketting en mocht niet meer rijden. Toen Yme aankwam trof hij de agente, sprak met haar en overhandigde haar de bijbehorende papieren. Toch bleef de agente volhouden dat deze combinatie niet mocht rijden, ondanks dat het rijksdienstwegverkeer gekeurd was. Na een discussie hield Yme het niet meer en zei: ‘Ik wou dat ik zo stom was, dan ging ik ook bij de politie.’ Het was eruit voordat Yme er erg in had, maar het kwaad was al geschied. Agent Niemeijer, vroeger genaamd Jan ‘Bako’ en de techneut van de politie, werd erbij gehaald. Yme gaf uitleg over de situatie en bood nogmaals zijn excuses aan voor zijn woorden. Niemeijer bekeek de papieren en zei: ‘meenemen die combinatie, hier mankeert niks aan.’ Het scheelde dat Yme en Niemeijer elkaar kenden. Niemeijer kwam namelijk geregeld in de werkplaats om wat te lenen of te vragen. Dan zei Yme: ‘Je mag altijd alles van me lenen zolang je maar niet onze auto’s erop zet’. Voor wat hoort wat.
Verloning per week en ƒ 20,- huur per week
Een leuk weetje is hoe het verlonen destijds ging. In het inpandige kantoortje in de loods aan De Omloop zat een luikje voor de werkplaats. Wekelijks werden daar iedere vrijdag de lonen in contanten uitbetaald. Deze lonen werden op de bromfiets opgehaald bij de bank, met het geld onder het zadel.
Zoals is te lezen in de geschiedenis van Jansma Drachten B.V. is er omstreeks 1960 een twee-onder-één-kap-woning, kantoor en werkplaats gebouwd aan De Omloop te Drachten. Yme kreeg in het begin van zijn looptijd de mogelijkheid om deze woning te betrekken. Hij trouwde met Ypie om dit ook daadwerkelijk te kunnen doen. Tot 1980 tijd betaalden ze slechts ƒ 20,- huur per week, in de jaren ’60 een normaal bedrag. Iets wat wij ons nu niet meer voor kunnen stellen. Er was met Yme afgesproken dat hij hetzelfde aan huur zou betalen als zijn collega monteur die een woning huurde van de woningstichting. Echter verhoogde de woningstichting het huurbedrag ieder jaar, terwijl dat van Yme gelijk bleef. Toen Yme dit een keer aan de boekhouder voorlegde sprak die de gevleugelde woorden: ‘jij moet je niet met zaken bemoeien waar je niks mee te maken hebt.’ Het bedrag is dus nooit gestegen. In 1980 betrokken Yme en Ypie de andere helft van de twee-onder-één-kap woning. Bijzonder om te vermelden is dat Yme en zijn vrouw Ypie nog steeds in deze woning wonen.